Fysieke pijler

Er is druk op de ruimte, vooral in de steden: om aan de grote vraag naar woningen te voldoen, te zorgen voor goede bereikbaarheid, werklocaties en voorzieningen, te werken aan een goede, gezonde en klimaatbestendige leefomgeving en om duurzame energie op te wekken.

De woningnood is groot, de koop- en huurprijzen blijven maar stijgen en wachtlijsten worden langer. In de meest kwetsbare wijken verbetert de leefbaarheid niet en neemt de kansenongelijkheid toe. Ook de negatieve gevolgen van de pandemie, zoals leerachterstanden en inkomensverlies raken de bewoners van deze wijken het hardst.

Tegelijkertijd streven we de doelen uit het Klimaatakkoord voor de gebouwde omgeving na en werken we aan een circulaire economie. Er zijn nog grote stappen te zetten om die te halen.

De G40-steden zijn met veel van deze vraagstukken voortvarend aan de slag. Maar in de komende jaren zijn er meer middelen, betere instrumenten zoals wetgeving en samenwerking nodig om deze op te lossen.

Om te zorgen voor een stad, met gelijke kansen voor alle inwoners, is samenwerking tussen de verschillende organisaties essentieel. Hierbij staan de onderstaande opgaven centraal:

• Om het woningtekort op te lossen moeten gemeenten, provincie en Rijk stevig inzetten op het verhogen van de plancapaciteit.
• Op plekken waar de leefbaarheid onder druk staat, is het van belang dat samen gericht te investeren in een gevarieerde woningvoorraad, de kwaliteit van de openbare ruimte en voldoende voorzieningen. Daarnaast zijn er – vanuit verschillende domeinen – investeringen nodig in onderwijs, werk en zorg noodzakelijk.
• Met het klimaatakkoord zijn hoge ambities en heldere afspraken gemaakt. Het verminderen van de uitstoot van de gebouwde omgeving moet op koers gebracht worden.

De nieuwe Omgevingswet is een belangrijk instrument om veel van het bovenstaande te realiseren. De implementatie van de omgevingswet vraagt de nodige aandacht.

Werk aan een, voor alle groepen toegankelijke, stad waarin alle inwoners zich thuis voelen, en gehoord worden. Op die manier voorkomen we dat een belangrijk deel van de inwoners dreigt af te haken. In kwetsbare wijken wonen vaak inwoners met een stapeling van urgente problemen. In deze wijken is een extra inspanning nodig voor leefbaarheid en om kwetsbare bewoners te helpen. Continueer en stimuleer integrale aanpakken zoals die nu al ingezet zijn door de integrale wijkaanpak en het interbestuurlijke programma leefbare en veilige wijken met domein overstijgend en gebiedsgericht te denken, werken en handelen.

Bekijk vanuit het perspectief van de wijk en de bewoners wat er nodig is voor meer leefbaarheid en kansengelijkheid. Neem een voorbeeld aan “een thuis voor iedereen’. Daarin is het vraagstuk van huisvesting van aandachtsgroepen benaderd vanuit de lokale situatie waar alles samenkomt bij gemeenten en woningcorporaties. En bedenk van daaruit de oplossingen, niet vanuit de departementen afzonderlijk. Benut de kansen die er zijn door vanuit een dienstverlenende overheid naast de burger te staan, door maatwerk te leveren, biedt gebiedsgericht handelingsruimte. Om de klimaatambities in Nederland te realiseren is een structurele en inclusieve aanpak voor de gebouwde omgeving cruciaal. Biedt in de transitie naar aardgasvrije wijken een helder perspectief voor de bewoners, en welke kansen de transitie heeft voor de leefkwaliteit van stad en regio. En biedt garanties over financiële consequenties. Voor draagvlak van de energietransitie is het funest als  kosten van warmte meestijgen met de gasprijs.